Amaç: Dünyada yaklaşık 1 milyar insanın leishmaniasis riski altında olduğu ve leishmaniasis bildirimi yapan 200 ülke olduğu Dünya Sağlık Örgütü tarafından bildirilmektedir. En sık görülen formu olan kutanöz leishmaniasis tedavisinde ülkemizde meglumin antimonat, sodyum stiboglukonat ve son yıllarda amfoterisin B ilaçları kullanılmaktadır. Kullanılan ilaçların toksik etkisinin yüksek ve maliyetli olması yanı sıra son yıllarda meglumin antimonat ve sodyum stiboglukonat ilaçlarına karşı direnç geliştiği bildirilmektedir. Leishmaniasis tedavisinde kullanılmak üzere yeni ilaç adaylarına gereksinim vardır. Çalışmamızda, Olea europaea bitkisinin yaprak ve meyve kısımlarının su, sulu etanol ve kloroform çözücülerinde hazırlanmış ekstrelerinin Leishmania tropica parazitine karşı duyarlılığının in vitro araştırılması amaçlanmıştır.

Yöntem: Manisa Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Parazit Bankası?nda MHOM/TR/2012/CBCL-LT kodu verilerek korunan Leishmania tropica izolatının Olea europaea bitkisinin ekstrelerine karşı in vitro olarak antileishmanial aktivitesi XTT ve hemositometre yöntemiyle araştırılmıştır. Ayrıca bitki ekstrelerinin sitotoksik aktiviteleri incelenmiştir.

Bulgular: Antileishmanial aktivitenin değerlendirilmesinde yaprak su ekstresinin IC50 değeri 6.77 mg/kg, yaprak sulu etanol ekstresinin IC50 değeri 2.45 mg/kg, yaprak kloroform ekstresinin IC50 değeri 6.50 mg/ kg, meyve sulu etanol ekstresinin IC50 değeri 4.16 mg/kg ve meyve kloroform ekstresinin IC50 değeri 0.23 mg/kg olarak belirlenmiş ve meyve su ekstresinin antileishmanial etkisinin istatiksel olarak anlamlı diğerlerinin ise anlamsız olduğu görülmüştür. Sonuçların ilaçsız kontrol grubu ile istatistiksel olarak karşılaştırılmasına göre meyve klorofm ekstresinin (p<0.05) antileishmanial etki gösterdiği diğer ekstrelerinin anlamsız olduğu görülmüştür (p>0.05). Olea europaea bitkisinin yaprak su ekstresi (LC50 58.45 ?g/ml) dışındaki ekstreler sitotoksik aktivite göstermemiştir.

Sonuç: Bu çalışmamızın sonucunda, Olea europaea bitkisinin meyve kloroform ekstresinin antileishmanial aktivite göstermesi projenin amacı olan antileishmanial etken maddeler saptanması konusunda önemli ve ümit verici bir gelişme olarak değerlendirilmektedir.