Amaç: Çalışmanın amacı, tam uzunlukta açık okuma çerçevesi açık erişimli GISAID veri tabanında bulunan tüm hemaglutinin (HA) gen dizilerini kullanarak, 2010-2024 yılları arasında Türkiye ve komşu ülkelerde dolaşan influenza B virüslerinin filogenetik ilişkilerini araştırmaktır. Ayrıca, çalışma mevsimler arası antijenik uzaklıkları belirlemeyi ve demografik bilgilerin dahil edilmesi ile bu faktörlerin influenza B virüslerinin epidemiyolojisi üzerindeki olası etkilerini incelemeyi amaçlamaktadır.

Yöntem: Türkiye, Ukrayna, Yunanistan, Bulgaristan, Gürcistan, Ermenistan, İran ve Suriye’den 2010-2024 yılları arasında veri tabanına yüklenmiş Victoria ve Yamagata soyuna ait tam uzunluktaki HA gen dizileri, MAFFT ile hizalanmış ve filogenetik yakınlıkları ultrafast bootstrap yöntemi (1000 tekrar) ile IQ-TREE arayüzünde analiz edilmiştir. Veri tabanında yer alan demografik bilgiler kullanılarak, hastalar yaş gruplarına göre kategorize edilmiştir. Aynı dizilerin antijenik bölgelerinde meydana gelen değişiklikler incelenmiş ve sezonlar arası antijenik uzaklıklar Needleman-Wunsch algoritması ile hesaplanmıştır.

Bulgular: Victoria soyuna ait virüslerin 0-18 yaş arası çocuk ve gençlerde, Yamagata soyundan virüslerin 19 yaş üstü yetişkinlerde çoğunlukta olduğu belirlenmiştir. Filogenetik analizler, Victoria soyunda sezonlar arası genetik farklılıkların daha belirgin olduğunu, Yamagata soyunda bu farklılıkların daha sınırlı kaldığını göstermiştir. Bu durum, yaş faktörünün yakın coğrafyalardaki virüslerin yayılımında daha az etkili olabileceği ile ilişkilendirilmiştir. Ayrıca, Yamagata soyundan virüslerin HA proteinlerindeki antijenik değişimlerin daha stabil olduğu, Victoria soyundan virüslerin ise daha sık ve dinamik değişimler geçirdiği saptanmıştır.

Sonuç: Bu çalışma, farklı soylardan influenza B virüslerinin evrimsel dinamiklerinde ve epidemiyolojisinde, HA proteininin antijenik bölgelerinde meydana gelen değişikliklerin önemli bir rol oynayabileceğini göstermektedir. Ayrıca, Yamagata soyundan virüslerin coğrafi yayılımlarının sınırlı kalmasının ve antijenik yapılarının sezonlar arası korunmuş olmasının, bu soydan virüslerin popülasyondan silinmesine katkı sağlayabileceği öne sürülmüştür.