Dünyada önemli bir halk sağlığı sorunu olan tüberkülozda dirençli suşların yaygınlaşması hastalığın kontrolüyle ilgili çalışmalara tehdit oluşturmaktadır. Antitüberküloz duyarlılık test sonuçlarına göre yapılacak etkin tedavi, dirençli suşların yayılımını önleyebilir. Bu çalışma, 2000-2002 yılları arasında Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Tüberküloz Laboratuvarında üretilen Mycobacterium tuberculosis izolatlarında birincil ilaçlara direncin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Toplam 5853 klinik örnekten M. tuberculosis olarak tanımlanan 237 (% 4.5) izolatın, agar proporsiyon yöntemiyle yapılan streptomisin, izoniyazid, rifampisin ve etambutol için duyarlılık testleri değerlendirilmiştir. 2000, 2001 ve 2002 yıllarına ait izolatlarda sırasıyla, streptomisin direnci %1.5, %3.4, %9.8; izoniazid direnci %0, %7.9, %11.0; rifampisin direnci %1.5, %10.1, %14.6; etambutol direnci ise %3.0, %4.5, %4.9 olarak bulunmuştur. Bu yıllara ait izolatlarda en az bir antitüberküloz ilaca direnç %6.0, %12.4, %25.6 olarak bulunurken, çok ilaca direnç %0, %1.1 ve %3.7 olarak saptanmıştır. 2000 ile 2002 yıllarına ait izolatlar, streptomisin, izoniazid ve rifampisin dirençleri yönünden karşılaştırıldıklarında istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmıştır. Çalışmamızda izole edilen M. tuberculosis suşlarında ilaç direncinin giderek arttığı gözlenmektedir. Ulusal tüberküloz kontrol programının başarılı olması için direncin ülke çapında belirlendiği geniş kapsamlı çalışmalara da gereksinim vardır.